Historical landmark in Gujarat
Rani Ki Vav is a stepwell situated in the town of Patan in the Gujarat state of India. It is located on the banks of the Saraswati river. Wikipedia
Address: Mohan Nagar Society, Mohan Nagar Society, Patan, Gujarat 384265
UNESCO World Heritage Site inscription: 2014
UNESCO Site Id: 922
Area: 4.68 ha (11.6 acres)
રાણકી વાવ અથવા રાણી કી વાવ ગુજરાત રાજ્યના પાટણ જિલ્લાનાં પાટણ શહેરમાં આવેલી એક ઐતિહાસિક વાવ છે. આ વાવ પાટણ શહેરનું એક જોવાલાયક સ્થળ છે જેની દેશ-વિદેશના હજારો પર્યટકો મુલાકાત લે છે.
ઇતિહાસ
વિશ્વ વિરાસત તકતી
અણહિલવાડ પાટણના સોલંકી વંશના સ્થાપક મૂળરાજ સોલંકીના પુત્ર ભીમદેવ પહેલાની પત્ની અને જુનાગઢ ના ચુડાસમા વંશના રાજા રા ખેંગાર ના પુત્રી રાણી ઉદયમતીએ ૧૧મી સદીના અંતિમ ચતુર્થાંશમાં પ્રજા માટે પાણીની વ્યવસ્થા ઉભી કરવા વાવનું નિર્માણ કરાવ્યું હતું.
સદીઓ અગાઉ સરસ્વતી નદીમાં આવેલા પૂર અને અન્ય ઘટનાક્રમથી આ વાવ જમીનમાં દટાઈ ગઈ હતી જેથી ધરતી તળે દબાયેલી આ વાવ પર કોઈની નજર પહોંચી શકી ન હતી. પરંતુ, ર૦મી સદી સુધી લોકોથી અલિપ્ત રહેલી આ વાવને મૂળ સ્વરૂપમાં લાવવા ભારતીય પુરાતત્વ વિભાગે ઇ.સ. ૧૯૬૮માં વાવમાં ભરાયેલી માટીને બહાર કાઢવા ઉત્ખનન કાર્યવાહી આરંભતા ઘણા વર્ષો બાદ વાવ તેના મૂળ સ્વરૂપમાં આવી હતી.
Ranki vav "Queen's stepwell amazing view By Gujarat Tourism
સ્થાપત્ય
અપ્સરાઓની કલાત્મક મૂર્તિ
રાણકી વાવનું મુખ પૂર્વ તરફ ખુલે છે. રાણકી વાવ ૬૪ મીટર લાંબી, ૨૦ મીટર પહોળી અને ૨૭ મીટર ઊંડી છે. તે સાત માળ જેટલી ઊંડી છે.આ વાવ જયા પ્રકાર ની વાવ છે. વાવમાં દેવીદેવતાઓની સાથે-સાથે અનુચરતી અપ્સરાઓ અને નાગકન્યાઓની પણ કલાત્મક મૂર્તિઓ કંડારવામાં આવી છે.
અહીંયા એક નાનો દરવાજો છે જે સિદ્ધપુર તરફ જતાં ૩૦ કિલોમીટર લાંબાં એક બોગદામાં ખુલે છે. આ પ્રવેશદ્વાર અત્યારે કાદવ અને પથ્થરોથી ભરાઈ ગયેલું છે પણ મૂળતઃ આ માર્ગ સંકટ સમયે રાજા અને રાજપરિવારને ભાગવા માટે બનાવવામાં આવ્યો હોવાનું અનુમાન છે.
નિરૂપણ
ભારતીય રિઝર્વ બેંકે વર્ષ ૨૦૧૮માં બહાર પાડેલી નવી જાંબલી રંગની રૂપિયા ૧૦૦ની ચલણી નોટોમાં પાછળની તરફ રાણકી વાવ દર્શાવવામાં આવી છે.
Ranki vav "Queen's stepwell amazing view By NCERT
What is special about Rani-ki-Vav?
Rani ki vav is considered the finest and one of the largest examples of stepwell architecture in Gujarat. It was built at the height of craftsmens' ability in stepwell construction and the Maru-Gurjara architecture style, reflecting mastery of this complex technique and beauty of detail and proportions.
Where is ranki Ki Vav also known as Queen stepwell located?
Rani-ki-Vav is an exceptional example of a distinctive form of subterranean water architecture of the Indian subcontinent, the stepwell, which is located on the banks of the Saraswati River in Patan.
Who built ranki VAV?
Rani Udaymati: It was constructed by Rani Udaymati in memory of her husband, King Bhima 1, of the Chalukya or Solanki dynasty, which existed between 950 and 1300 CE. Rani Ki Vav is situated on the banks of the Saraswati river.
Why is the Rani-ki-Vav Recognised as a masterpiece?
"UNESCO has recognized this masterpiece as an exceptional example of technological development in utilizing groundwater resources in a single component, water management system and it illustrates the exceptional capacity to break large spaces into smaller volumes following ideal aesthetic proportions," it said in a
How was Rani-ki-Vav discovered?
Discovery. The stepwell was excavated by the Archeological Survey of India in the late 1980s and it was found in pristine condition.
Who was Queen Udaymati?
Queen Udaymati was the wife of King Bhimdev of Solanki. She loved her husband very much. After the king died in the year 1063, the queen along with her son built the famous Rani Ki Vav which is a stepwell.